Maxime
Prévot

Vice-Eersteminister en Minister van Buitenlandse Zaken Maxime Prévot is verheugd dat er binnen het federale kernkabinet een akkoord is bereikt over de humanitaire crisis in het Midden-Oosten.

I. Stand van zaken

Tegen de achtergrond van het humanitaire drama dat zich afspeelt in Palestina, en in het bijzonder in Gaza, en in het licht van het geweld gepleegd door Israël in strijd met het internationaal recht, rekening houdend met haar internationale verplichtingen — waaronder de plicht om elk risico op genocide te voorkomen — zijn de door België genomen beslissingen als volgt samen te vatten: deze moeten de tweestatenoplossing concreet maken en de druk op zowel de Israëlische regering als de terroristische groeperingen van Hamas verhogen.

II. Sancties en maatregelen

1/ Unilateraal

• Blijvende focus op de humanitaire situatie

De Belgische regering vraagt aan de Ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie om de inspanningen vol te houden om de humanitaire situatie in Gaza te verbeteren. Daartoe wordt bekeken hoe de geslaagde humanitaire hulp (Cerulaian Skies 2) herhaald kan worden. België zal haar inspanningen opdrijven om humanitaire hulp aan de Palestijnen te verstrekken via alle mogelijke kanalen. Zo zal de minister van Ontwikkelingssamenwerking 12,5 miljoen euro uittrekken bovenop de 7 miljoen euro die dit jaar al is toegezegd voor humanitaire hulp aan Gaza (binnen de lopende kredieten).

• Intensifiëren van de medische evacuaties van kwetsbare kinderen

De federale regering verbindt zich er bovendien toe actief gevolg te geven aan de oproepen van de WHO, door medische evacuaties uit te voeren van kinderen met complexe aandoeningen die in de regio niet behandeld kunnen worden.

• Gewelddadige kolonisten, kolonistenorganisaties, alsook leden van Hamas

België zal, terwijl het blijft pleiten voor sancties op Europees niveau, zijn overheidsdiensten de opdracht geven om op nationaal niveau duidelijke sancties voor te stellen tegen gewelddadige Israëlische kolonisten en verantwoordelijken van Hamas, op basis van de lijsten van de EU, Canada en het Verenigd Koninkrijk: financiële beperkingen, het bevriezen van tegoeden, een inreisverbod, enzovoort. In afwachting van deze voorstellen zal België deze gewelddadige kolonisten en terroristen van Hamas die op de Europese lijst staan, per direct als persona non grata verklaren op Belgisch grondgebied.

België verklaart de extremistische ministers Itamar Ben-Gvir en Bezalel Smotrich, evenals de politieke en militaire leiders van Hamas, tot persona non grata op haar grondgebied. Binnen de Schengengroep zal gepleit worden voor het opschorten van de visumverlening aan deze personen en aan de individuen die in het vorige punt zijn genoemd. Deze lijst kan verder worden uitgebreid indien er voldoende Europese steun voor is.

De personen bedoeld in maatregel 3 en 4 worden door de Dienst Vreemdelingenzaken ingevoerd in het Schengeninformatiesysteem (SIS), met de aantekening dat ze niet langer welkom zijn op het Belgische grondgebied omwille van een dreiging voor de openbare orde, de nationale veiligheid, of omwille van zware schendingen van het internationaal recht.   

• Wapenexportverbod en wapentransitverbod

De federale regering steunt de uitbreiding van het verbod dat werd vastgesteld tijdens het interfederale overleg van 2009 (i) voor elke vorm van doorvoer, met coördinatie tussen de te nemen maatregelen op federaal en regionaal niveau, met respect voor de verdeling van bevoegdheden (bijzondere wet van 12 augustus 2003), (ii) voor goederen voor tweeërlei gebruik wanneer de eindgebruiker militair is, en (iii) voor alle militaire goederen bestemd voor gebruik door Israël, en niet alleen die voor het Israëlische leger. De federale regering pleit hiervoor bij de gewesten om tot een gezamenlijke beslissing in deze richting te komen. Daarnaast bepleit de federale regering ook actief een Europees embargo op wapens en goederen voor tweeërlei gebruik wanneer de eindgebruiker militair is.

• Import

Conform het advies van de het Internationaal Hof van Justitie van 19 juli 2024 en naar het voorbeeld van Ierland en Slovenië , krijgen de federale ministers van Economie en de minister van Financiën de opdracht om samen met minister van Buitenlandse Zaken een Koninklijk Besluit op te stellen dat voorziet in een nationale importban voor goederen die geproduceerd, ontgonnen of verwerkt zijn in de door Israël bezette gebieden door de bezettende macht; en daarvoor de nodige controle van de naleving van de importban te voorzien.

• Beperking van consulaire diensten ten aanzien van Belgen die in de settlements wonen

De federale regering geeft de minister van Buitenlandse Zaken de opdracht om de toegang tot consulaire diensten voor Belgen die in de nederzettingen wonen te beperken tot uitsluitend de noodhulp die wettelijk is voorzien.

• Ontzeggen van visa D voor Israëli’s die in de settlements wonen

De federale regering vraagt de minister van Asiel en Migratie om een juridische analyse uit te voeren naar de wijze waarop, in overeenstemming met het internationaal recht, verblijf in een bezet gebied door niet-Palestijnse aanvragers kan worden meegewogen, teneinde te onderzoeken in hoeverre deze situatie een invloed kan hebben op het weigeren van een D-visum voor lang verblijf.

• Vervolgen van Belgen

De federale regering geeft, via de minister van Justitie, de instructie aan het federaal parket om elke Belg of persoon die zijn gewone verblijfplaats in België heeft, te vervolgen indien deze zich in Israël of in bezet Palestijns gebied schuldig heeft gemaakt aan een ernstige schending van het internationaal humanitair recht en/of aan een terroristisch misdrijf.

• Overvluchten

De federale regering geeft de minister van Buitenlandse Zaken de opdracht om, zolang het conflict voortduurt, verzoeken van de Israëlische autoriteiten voor militaire overvliegvergunningen te weigeren.

• Onze bestaande afhankelijkheden verminderen

De federale regering geeft de minister van Defensie de opdracht er, waar mogelijk en wanneer er gelijkwaardige alternatieven bestaan, voor te zorgen dat toekomstige aankopen van materieel, reserveonderdelen en onderhoudscontracten voortaan niet langer bij bedrijven in Israël plaatsvinden, teneinde de militaire afhankelijkheid te verminderen zolang het conflict aanhoudt. Daarnaast vraagt de federale regering om een bredere analyse van alle overheidsaankopen die momenteel in Israël worden gedaan, met het oog op het versterken van de algemene Belgische en Europese strategische autonomie.

• Hogere waakzaamheid voor antisemetisme en extremisme

In de huidige context is het van essentieel belang dat de Belgische veiligheidsdiensten hun waakzaamheid verder opdrijven met betrekking tot mogelijke antisemitische dreigingen. Dit houdt in dat de Staatsveiligheid, OCAD en de politiediensten hun samenwerking intensifiëren en dat actuele risicoanalyses systematisch gedeeld worden met de bevoegde instanties en betrokken gemeenschappen. Tegelijk moet de monitoring van antisemitische incidenten en verheerlijking van de terreur door Hamasaanhangers aanzienlijk versterkt worden. Dit vergt een betere registratie, analyse en opvolging van meldingen, in nauwe samenwerking met gespecialiseerde instellingen en vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap.

2/ Op Europees Niveau

Met uiteraard inachtneming van de relevante Belgische besluitvormingsprocedures zal België op Europees niveau stemmen voor de goedkeuring van de volgende maatregelen, waarvoor een gekwalificeerde meerderheid vereist is:

• de (volledige) opschorting van het handelsdeel van het associatieakkoord;

• de (volledige) opschorting van het luik onderzoek, innovatie en technologische samenwerking in het associatieakkoord, waaronder de deelname van Israël aan EU-programma’s zoals Horizon Europe;

• de opschorting van de overeenkomst inzake de conformiteitsbeoordeling en acceptatie van industriële producten (ACAA, 2012);

• de opschorting van de deelname van Israël aan de Open Skies-overeenkomst;

• de opschorting van de technische samenwerking zoals voorzien in het Neighbourhood, Development and International Cooperation Instrument (NDICI), inclusief via het Technical Assistance and Information Exchange Instrument (TAIEX), uitgezonderd financiering die ten goede komt aan Israëlische ngo’s die actief zijn in mensenrechtenverdediging;

• binnen de Schengengroep pleiten voor het opschorten van visumvrijstelling en het instellen van een visumverbod voor personen genoemd in punt 3 en 4 van deze nota.

België roept de Commissie en de EDEO op om ook andere mogelijke maatregelen voor te leggen, zoals de opschorting van Memoranda of Understanding en het stopzetten van werkzaamheden in technische samenwerkingsgroepen. België pleit actief voor opschorting van alle EU funding instruments die zich in de comitologie bevinden en/of door het college van commissarissen kunnen opgeschort worden. Er moeten tevens concrete voorstellen komen rond maatregelen met betrekking tot de activiteiten van het Europees Investeringsfonds (EIF), de Europese Investeringsbank (EIB) en Europol in samenwerking met Israël. Ook de toegang van Israël tot Europese satellietsystemen en de samenwerking op het vlak van Europese havenprogramma’s moeten in dit kader onderzocht worden.

België vraagt de EDEO om bijkomende voorstellen te presenteren die de druk op Hamas verder kunnen verhogen.

De federale regering spreekt haar volledige steun uit voor een op Europees niveau genomen besluit om de invoer van producten en diensten uit de nederzettingen te verbieden en bepleit dit standpunt actief, om in overeenstemming te zijn met het advies van het Internationaal Gerechtshof van 19 juli 2024 (zie brief hierover aan de Hoge Vertegenwoordiger Kaja Kallas).

Gezien de destabliserende rol van Iran in het conflict en de steun die Iran verleent aan terreurbewegingen neemt Europa initiatief om een gezamenlijk antwoord op de gijzeldiplomatie te formuleren. Samen met andere Europese lidstaten nemen we het initiatief om de Iraanse Revolutionaire Garde op de Europese terreurlijst te plaatsen en te pleiten voor strengere economische en andere sancties. In samenspraak met onze bondgenoten vermijden we dat de Islamitische Republiek Iran nucleaire wapens verwerft.

De Belgische regering steunt actief het recente iniatief van Frankrijk, Duitsland en het VK om de sancties tegen het Iraanse Regime opnieuw in te stellen gerelateerd aan het nucleaire programma, indien ze de gesprekken met de VS en samenwerking met het Internationaal Atoomagentschap niet hervatten.

We pleiten actief voor het opheffen van het artificiële onderscheid tussen een politieke en militaire vleugel van Hezbollah en voor een Europese terreurlijst die tred houdt met evoluties op het terrein en de verspreiding van gelieerde steunbewegingen in België.

 III. “New York Declaration” en erkenning van de Palestijnse staat

België heeft altijd een tweestatenoplossing verdedigd en bevestigt dit standpunt door zich aan te sluiten bij de medeondertekenaars van de Verklaring van New York.

De hervatting van de nederzettingenactiviteiten op de Westelijke Jordaanoever, het E1-project gericht op Oost-Jeruzalem, de militaire operatie om Gaza volledig te bezetten, en de hongersnood en onbeschrijfelijke humanitaire crisis doen vandaag de vrees rijzen dat, bij gebrek aan een internationale reactie die de noodzaak bevestigt om de kansen op een Palestijnse staat te behouden, vreedzaam en duurzaam samenleven in twee staten niet langer mogelijk is.

Daarom wil België een sterk politiek en diplomatiek signaal afgeven door zich aan te sluiten bij de landen die de erkenning van de Palestijnse staat zullen aankondigen in de marge van de high-level week van de Algemene Vergadering van de VN, door zich aan te sluiten bij het gezamenlijke initiatief van Frankrijk en Saoedi-Arabië, zoals bepleit in de resolutie die in de Kamer van Volksvertegenwoordigers is aangenomen. Het internationaal recht, in het bijzonder het recht op zelfbeschikking van volkeren, zal aldus opnieuw door België worden bevorderd, zonder dat respect voor het recht op enigerlei wijze wordt uitgelegd als een beloning voor Hamas. België roept ook krachtig op tot de erkenning van de staat Israël door alle Arabische landen.

Bewust van het trauma dat Israëliërs hebben ervaren na de terroristische aanslagen van Hamas op 7 oktober 2023 zal België deze erkenning van de staat Palestina pas bij koninklijk besluit formaliseren zodra de laatste gijzelaar is vrijgelaten en terreurorganisaties zoals Hamas uit het bestuur van Palestina zijn verwijderd. 

De operationalisering van de diplomatieke betrekkingen met deze nieuwe staat Palestina, inclusief de opening van een Belgische ambassade en het sluiten van internationale overeenkomsten, zal worden uitgevoerd op voorwaarde dat de doelstellingen van de Verklaring van New York zijn bereikt, waaronder met name de demilitarisering van Hamas en de hernieuwing van het bestuur na presidents- en parlementsverkiezingen, waardoor Palestina een versterkt en hernieuwd Autoriteit krijgt; allemaal stappen die bedoeld zijn om de veiligheid van zowel de Israëlische als de Palestijnse bevolking te garanderen.

IV. Heropbouw van Palestina

België zal pleiten voor de oprichting van een VN-geleide interventiemacht om humanitaire corridors te garanderen voor de verdeling van voedselhulp en de bescherming van de bevolking.

De federale regering zet zich maximaal in om Palestina te ondersteunen, onder meer door het leveren van expertise op het vlak van staatsopbouw, het ontwikkelen van democratische instellingen en het opstellen van wetgeving. Daarnaast zal er een specifiek programma worden opgezet, ondersteund door de Belgische ontwikkelingssamenwerking, om de heropbouw van Palestina te realiseren. Deze inzet gebeurt binnen de huidige vastgestelde begrotingskredieten.

De Belgische ontwikkelingssamenwerking beschouwt Palestina als een prioritaire partner. BE blijft UNRWA actief en financieel ondersteunen.

De federale regering steunt het UN Register of Damage dat alle schade toegebracht aan natuurlijke en rechtspersonen door de bezetter in zowel Gaza, de West Bank als Oost-Jeruzalem in kaart brengt.

De federale regering blijft pleiten dat de belastingsinkomsten waar de Palestijnse Autoriteit recht op heeft aan haar worden overgedragen.

De federale regering dringt na de eigen erkenning aan op volwaardige erkenning Palestina bij IMF en Wereldbank, zodat Palestina op alle vlakke toegang heeft tot de nodige macro-economische en monetaire steun.

V. Positionering van onze regering bovenop de hierboven genoemde punten

De federale regering ziet erop toe dat België zijn voortrekkersrol behoudt in internationale fora, door resoluties in te dienen en onomwonden te steunen, geheel in de geest en de letter van deze tekst. Daarnaast neemt België actief deel aan internationale evenementen die hierover worden georganiseerd.

De federale regering onderstreept haar onwankelbare inzet voor het respecteren van het internationaal recht door alle partijen in het conflict. Elke bewezen schending van het internationaal recht wordt door België veroordeeld. België veroordeelt bovendien uitdrukkelijk elke vorm van bedreiging, intimidatie of ondermijning van het mandaat van internationale functionarissen en diplomaten.

Tot slot onderstreept België zijn onwrikbare steun aan de persvrijheid en het recht van journalisten om hun werk vrij en veilig uit te oefenen.